SZLACHECKI RÓD ZUBRÓW HERBU SAS
|
|
SZLACHECKI RÓD ZUBRÓW HERBU SAS |
|
KATALOG STRON RODU ZUBRÓW (KLIKNIJ WYBRANĄ NAZWĘ) |
| Wstęp | Pochodzenie | Protoplasta | Linia wołyńska | Virtuti Militari Joanny | Mateusz Żubr | Linia Galicyjska | Szlachecki Kąt | Gałąź Żółtaniecka | Zuberowie z Olch |
ŻÓŁTANIECKIE ODGAŁĘZIENIE ŻUBRÓW
| RODZINA JAKUBA ZUBRA |
|
Jakub Zubr, syn Andrzeja i Heleny Rawskiej, wraz z małżonką Honoratą wyjechali ze wsi Lackie i osiedlili się w Pustomytach koło Lwowa. Tam urodziły się ich dzieci: Karolina (1808), Paulina (1810), Józef Wincenty (1812) i Felicjan Jan (1814). Po 1816 roku Jakub Zubr z rodziną przeniósł się z Pustomyt do wsi Czanyż, gdzie został dzierżawcą folwarku należącego do hr. Wojciecha Miera w tzw. Państwie Buskim. Zarządzał tym majątkiem do około 1840 r. Później dzierżawcą został jego młodszy syn, Felicjan Jan. Jakub i Honorata na pewno kształcili swoich synów, którzy uczęszczali prawdopodobnie do gimnazjum we Lwowie. Józef Wincenty mógł je ukończyć około w 1830 roku. Karolina w 1846 r. wyszła za mąż za Karola Chmielewskiego, ekonoma ze Stołpina. Paulina w 1835 roku poślubiła Piotra Nestorowicza, aptekarza. Felicjan Jan Żubr, podobnie jak jego ojciec Jakub Żubr, był dzierżawcą majątku we wsi Czanyż, a później majątku we wsi Żółtańce, należącego do klasztoru oo. Dominikanów ze Lwowa. W 1840 roku poślubił Joannę Pawłowską, córkę Kazimierza i Tekli z Grabczyńskich. W tym małżeństwie urodziło się jedenaścioro dzieci. W Czanyżu: Wanda Joanna (1841), Paulina Felicjana (1842), Augustyn Jan (1843), Maria Honorata (1845) (zmarła po miesiącu), Jan z Dukli Izajasz (1846) i Nikodema Felicjana (1848). W Żółtańcach: Stanisława (1850), Antoni (1851), Władysław (1852) (zmarł po 2 dniach), Apolinary (1853) i Maria (1854) (zmarła po 3 dniach). Szczęśliwym zbiegiem okoliczności, skontaktowała się ze mną Małgorzata Sas Żubr z Katowic, wywodząca się od Jana z Dukli Izajasza Żubra. Od niej otrzymałem wspomnienia p.t. ECHA DAWNYCH DNI, napisane przez jej matkę Olgę Żubr z domu Szaran, na podstawie opowiadań jej cioci Janiny z Żubrów Breitenwald, najmłodszej córki Jana i Marii z Walewskich Żubrów. Data śmierci Jakuba Zubra nie jest znana. Jego żona Honorata zmarła w Żółtańcach 3 października 1855 roku, przeżywszy 69 lat. Wspomnienia o Zubrach przekazałem do działu rękopisów (nr. akc. 121/2011-128/2011) w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. |
| JAN I MARIA ŻUBROWIE |
|
Jan Izajasz, syn Felicjana Jana Żubra i Joanny z domu Pawłowskiej, słysząc o tajemnych przygotowaniach do powstania styczniowego, przerwał naukę w szkole i przedostał się do swojej rodziny na Podolu będącym pod zaborem rosyjskim. Tam poznał dwóch młodzieńców Walewskich i jego siostrę Marię, którzy pomogli jemu wstąpić w szeregi powstańców. Podczas walk powstańczych w 1863 roku, został ranny w nogę. Przez jakiś czas leczył się, ukrywał przed władzami i wreszcie powrócił do rodzinnych Żółtaniec. Ze wspomnień „ECHA DAWNYCH DNI” wynika, że ojciec Jana, Felicjan Jan, już nie żył, a majątek Żółtańce był zadłużony i podupadły. Jan Izajasz wyjechał do Wiednia do swojego wujka pracującego w parlamencie. Po powrocie z Wiednia, Jan Żubr marzył o dużym, nowoczesnym gospodarstwie rolnym. Swój cel osiągnął, zostając dzierżawcą dużego majątku we wsi Kotuzów w powiecie podhajeckim, należącego do księżnej Marceliny Czartoryskiej. Około 1870 roku poślubił poznaną ongiś na Podolu Marię Walewską, córkę Aleksandra i Albertyny Berezowskiej (1). W rodzinie Jana Żubra i Marii Walewskiej w Kotuzowie urodziło się czworo dzieci: Aleksander Felicjan (1872), Jadwiga, Stefania oraz Janina Albertyna (1885). Około 1904 roku zmarła Maria z Walewskich Żubrowa i została pochowana na cmentarzu w Justynówce. Jan Żubr po jej śmierci zupełnie się załamał i zaniedbał kotuzowski majątek. Przeprowadził się do zakupionego w Podhajcach domu z ogrodem i sadem. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Jan w wieku 72 lat, ubrany w szary mundur z czasów powstania styczniowego, dziarsko maszerował w czasie defilady po ulicach Podhajec, śpiewając „Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród”. |
|
(1) Aleksander Walewski był dzierżawcą dóbr ziemskich i członkiem Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, por. Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes Galizien für das Jahr 1855, Lemberg 1855, s. 478. |
FAKTY I DOMYSŁY O JÓZEFIE WINCENTYM ŻUBRZE |
|
W archiwum lwowskim znalazłem wiele dokumentów z lat 1840 - 1855 dotyczących potomków Jakuba Żubra: Karoliny, Pauliny i Felicjana Jana. Nie znalazłem żadnej informacji z tego okresu o Józefie Wincentym, starszym synu Honoraty i Jakuba. Ze Wspomnień „ECHA DAWNYCH DNI” Janiny z Żubrów Breitenwald wynika, że we Wiedniu mieszkał i pracował ktoś z rodziny Żubrów żółtanieckich. |
|
1) Jan (Izajasz) przedostaje się przez granicę w rodzinne strony. .... Na zimę wyjeżdża do Wiednia. Stolica Austrii przypada mu bardzo do gustu. Wuj jego zasiadał wówczas w parlamencie. 2) ... Z biciem serca wsiadała Janina do pociągu, który miał ją zawieźć do naddunajskiej stolicy. Towarzyszył jej ojciec. Wiedeń znała z opowiadań rodziców, którzy dawniej często spędzali tam zimy. .... Wsiedli do dorożki i udali się do babci Wurthowej na Kärntnerstrasse. Zastali tam, oprócz babci, wnuka jej Włodzimierza, który sprawował urząd hofrata w ministerstwie spraw zagranicznych. Córka baronowej Wurthowej, Żancia, była nieobecna. Wyjechała bowiem do majątku męża, księcia Puzyny. |
|
Z posiadanych dokumentów wynika, że jedynym wujkiem Jana Izajasza był Józef Wincenty, starszy brat ojca Felicjana Jana. W sprawie zasiadania wuja w parlamencie otrzymałem z archiwum wiedeńskiego informację, że Józef Wincenty Zuber w parlamencie we Wiedniu nie zasiadał. Natomiast Joseph Zuber pojawia się w spisie urzędników austriackich w 1868 roku. Zobacz: Hof-Und Staars-Handbuch des Keiserthumes Östereich für das Jahr 1868, Wien 1868, s. 524. W jakich okolicznościach baronowa von Wurth została babcią Janiny Albertyny Żubrówny, córki Jana Żubra? Z metryki urodzenia Janiny Albertyny wynika, że jej babciami były: Joanna Żubrowa ze strony ojca i Albertyna Walewska ze strony matki; dziadkami zaś: Felicjan Jan Zubr ze strony ojca i Aleksander Walewski ze strony matki. Dlaczego Janina nazywała również baronową von Wurth swoją babcią? Wysnułem następującą hipotezę: Józef Wincenty Żubr, przebywając w Wiedniu, poznał Florentynę Niedźwiecką, która w 1850 roku poślubiła barona Jana von Wurth. Zobacz: JAN VON WURTH . Ale stara miłość, jak wiadomo, nie rdzewieje. Owocem prawdopodobnych spotkań zamężnej 38-letniej Florentyny z 46-letnim Józefem Wincentym Żubrem, mógł być urodzony 13 września 1858 r. w Orlat w Siedmiogrodzie syn, Rudolf Zuber. Najbardziej zadziwia mnie fakt, że znana jest dokładna data oraz miejsce urodzenia Rudolfa Zubera, natomiast oprócz nazwiska ojca niczego więcej o jego rodzicach nie wiadomo. Nawiązałem kontakt z wnukiem Rudolfa Zubera, geofizykiem Andrzejem Zuberem, profesorem w Instytucie Fizyki w Krakowie. Niczego nie wie o rodzicach swojego dziadka. Tym bardziej jest to dziwne, że według dostępnych informacji umieszczonych w Internecie, Rudolf urodził się w spolszczonej rodzinie baronetowskiej Zuberów pochodzenia niemiecko-austriackiego. Dlatego mocno zadziwiające jest również to, że syn baronów urodził się w Orlat: zapadłej, ufortyfikowanej miejscowości w Siedmiogrodzie, wśród lasów i gór na krańcach imperium austriackiego. Postawiłem hipotezę, że Józef Wincenty Zubr syn Jakuba i Honoraty był ojcem znanego na świecie geologa profesora Rudolfa Zubera. Próbuję tę hipotezę udowodnić lub ją obalić. Zobacz: RUDOLF ZUBER . |
| POTOMKOWIE JANA I MARII ŻUBRÓW |
|
W wspomnieniach „ECHA DAWNYCH DNI” niewiele pisze się o Jadwidze i Stefanii, córkach Marii i Jana. Około 1910 roku Jadwiga Żubrówna poślubiła inżyniera Wilczyńskiego. Umarła po urodzeniu córeczki, Jadzi Wilczyńskiej. Natomiast obszerne są relacje o Aleksandrze Felicjanie oraz Janinie Albertynie. Aleksander Felicjan w 1892 roku zdał maturę w Złoczowie i wstąpił do Wyższej Szkoły Wojskowej we Wiedniu. Po jej ukończeniu, został przydzielony do jednego z pułków artylerii konnej. Na początku XX wieku zrezygnował z kariery wojskowej i, namówiony przez swojego szwagra Roberta Breitenwalda, zaczął pracować w przemyśle naftowym. Początkowo był kierownikiem kopalni, a później jej dyrektorem. Ożenił się z Zofią Lubicz Małecką (Matecką?), córką Klemensa i Amelii z Jałowieckich. Osiedlili się w Popielach koło Borysławia, gdzie urodziło się czworo ich dzieci: Witold, Zofia, Maria oraz, w 1906 roku, Stanisław Aleksander Włodzimierz. Wkrótce po urodzeniu czwartego dziecka Zofia Żubrowa zmarła. Po wybuchu I wojny światowej Aleksander Felicjan został powołany do wojska. Po wojnie Aleksander Felicjan wrócił wraz z dziećmi do Krakowa i tu wstąpił w szeregi Wojska Polskiego. Po pewnym czasie osiadł wraz z dziećmi na wschodnich rubieżach Polski, gdzie został dyrektorem firmy Standard Nobel. Synowie Aleksandra Felicjana, Witold i Stanisław Aleksander Włodzimierz, również pracowali w przemyśle naftowym. W 1933 roku Witold poślubił Irenę Michalską, z którą miał syna Andrzeja Jana. Witold zginął w czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku. Drugi syn Aleksandra Felicjana i Zofii Żubrów, Stanisław Aleksander Włodzimierz trojga imion, poślubił Olgę Szaran. W ich małżeństwie urodziła się Małgorzata Żubr, która obecnie mieszka w Katowicach. Zofia Żubrówna, córka Aleksandra, wyszła za mąż z leśniczego Zbigniewa Szyszkowskiego, a w ich małżeństwie urodziła się w 1933 roku córka Ania. Maria, druga córka Aleksandra, poślubiła Tadeusza Szwabowicza, który zmarł w 1931 roku. Maria, pracującą w służbie zdrowia, zginęła podczas bombardowania Warszawy w 1939 r. Janina Zubrówna poślubiła Roberta Breitenwalda, nauczyciela kursu wiertniczego Krajowej Szkoły Górnictwa i Wiernictwa w Borysławiu. Robert bardzo kochał i otaczał dobrobytem swoją małżonkę. Janina miała wszystko, czego pragnęła. Ale, jak sama przyznaje, podobała się mężczyznom, co powodowało tworzenie się atmosfery podejrzeń i nieporozumień. Małżonków rozdzieliła na kilka lat I wojna światowa. Po rozłące wojennej, państwo Robertowie osiedli na Ziemiach Małopolski Wschodniej. Inżynier Robert pracował nadal w Przemyśle Naftowym. Pani Janinka zajmowała się domem oraz prowadziła małą fabryczkę samochodową, w której później urządziła piekarnię. W 1945 roku Janina i jej brat Aleksander Zubrowie zostali przywiezieni wraz z całym transportem repatriantów na Dolny Śląsk. Zamieszkali w Oławie, miasteczku koło Wrocławia. Po kilkumiesięcznej chorobie, w dniu 12 grudnia 1945 roku, zmarł potomek starego szlacheckiego rodu Aleksander Filicjan herbu Sas Zuber - major Wojska Polskiego. Na zachód Polski przyjechali również inni Żubrowie należacy do linii Żółtanieckiej: Andrzej Jan, syn Witolda i Ireny z Michalskich Żubrów, Anna Małgorzata, córka Zbigniewa i Zofii Szyszkowskich, Małgorzata, córka Stanisława Aleksandra Włodzimierza Żubra. |
Maria Lubicz Małecka i Aleksander Felicjan Żubr |
Janina Albertyna Żubr i Robert Breitenwald. |
|
Witod Żubr, Janina Żubr Breitenwald, Maria Żubr Szwabowicz, N. N., Tadeusz Szwabowicz. |
Olga Szaran, autorka wspomnień „ECHA DAWNYCH DNI ”,z mężem Stanisławem Aleksandrem Włodzimierzem Żubrem |
Zofia Żubr, żona |
Małgorzata Sas Żubr, córka Olgi |
