Przystanek IV - pliki graficzne

 

Format JPG (DOS) lub JPEG (Unix) - Joint Photographic Expert Group - został zaprojektowany dla potrzeb zapisywania fotografii oraz ilustracji wielobarwnych, szczególnie tych, które charakteryzują się subtelnym przechodzeniem kolorów. W pliku JPG obraz jest bardzo wydajnie zakodowany, ponieważ wykorzystywana jest do tego cała wiedza o właściwościach ludzkiego oka - dzięki temu pewne informacje o kolorach, które i tak nie będą zauważone, mogą zostać po prostu pominięte.

O ilości kolorów - czyli jak to wygląda w naturze

Plik JPG jest zapisywany w formacie RGB - tzw. true color lub full color (kolor rzeczywisty; kolor pełny, kompletny). Ilustracje w formacie RGB używają trzech grup kolorów po 8 bitów, do zapisu wartości każdej ze składowych: czerwonej, zielonej i niebieskiej (ang: red, green, blue - RGB). Daje to w sumie 24-bitowy piksel (8+8+8=24), przy czym każda ze składowych może przyjąc wartośc od 0-255. Mamy więc do dyspozycji 256 możliwych odcieni koloru czerwonego, 256 odcieni zielonego i 256 odcieni niebieskiego, co daje nam możliwość przedstawienia milionów kolorów (256*256*256 = 16,777,216 różnych kolorów). Gdy zapisujemy plik JPG w skali szarości - głębia kolorów jest 8-bitowa, co daje nam 256 odcieni szrości.

Cechy formatu JPG

  • możemy zastosować pełną gamę kolorów
  • mamy możliwość ustalenia stopnia kompresji, a co za tym idzie jakości obrazu oraz rozmiarów pliku
  • plik może być zapisany jako progresywny - jest on wtedy pokazywany etapami w kilku przejściach
  • plik w formacie JPG ma niewielkie rozmiary
  • JPG dużo lepiej niż GIF nadaje się do zapisu ilustracji czarno-białych
  • pliki JPG nie mogą być przezroczyste
  • plik w formacie JPG niezbyt dobrze się prezentuje, gdy ilustracja zawiera duże obszary jednolitego koloru, mało
  • kolorów, czy też ostre, wyraźne krawędzie linii (przykłady poniżej - rys.1-3)
  • JPG nie nadaje się do prostych obrazków, ikonek nawigacyjnych, miniaturek (patrz rys. 4-5)

Porównanie formatów JPG i GIF:

rys 1. - ilustracja zapisana w formacie JPG o małym stopniu kompresji. Widoczne są nieznaczne przekłamania kolorów. Plik ma dużą objętość. Wielkość pliku: 9, 474 KB

 

 

rys 2. - ilustracja zapisana w formacie JPG Wielkość pliku: 7,979 KB

 

 

 

rys 3. - ilustracja zapisana w formacie GIF - duże jednokolorowe płaszczyzny prezentują się idealnie, wielkość pliku jest trzy razy mniejsza niż pliku JPG o podobnej jakości. Wielkość pliku: 3, 135 KB

 

 

Obrazy takie, jak te wyżej, gdzie występuje ograniczona liczba kolorów warto jest zapisywać do formatu GIF. Jeśli jednak chodzi o zdjęcia, to przy podobnej jakiości pliki JPG zajmują o wiele mniej miejsca niż GIF'y.

Progresywny JPG

W przypadku formatu JPG mamy możliwość wyświetlenia jego zawartości etapami, zamiast linia po linii. Mechanizm ten funkcjonuje w podobny sposób jak plik formatu GIF zapisany z przeplotem.
Dzięki temu możemy znacznie szybciej zobaczyć zarys ilustracji oraz zorientować się co ona przedstawia. Należy jednak pamiętać, że pliki zapisane jako progresywne ładują się wolniej.

Kompresja formatu JPG

Kompresja JPEG jest kompresją stratną, ponieważ ograniczenie wielkości pliku jest uzyskiwane poprzez usunięcie niektórych jego fragmentów. Pociąga to za sobą pogorszenie jakości obrazu. Mniejsza wartość procentowa stopnia kompresji (czyli większa kompresja) daje nam w rezultacie mniejszy rozmiar pliku, ale także gorszą jakość obrazu. Skala kompresowalności ma zakres od 1-100. Plik w formacie JPG, przy nieznacznej stracie jakości, może osiągnąć stopień kompresowalności nawet 50:1. Jeżeli jednak zastosujemy wartość niższą niż 55, straty jakości grafiki będą wyraźnie widoczne. Zasadniczo do dużych zdjęć należy stosować 50%, zaś do małych ilustracji 75%.
Technicznie rzecz biorąc, kompresja pliku JPG polega na podzieleniu ilustracji na określone strefy barw układanych w kwadratowe kształty. Oddzielane są również informacje o jaskrawości i odcieniach kolorów. W pliku zapisywane są raczej informacje o różnicach pomiędzy grupami pikseli, niż o samych pikselach. Taki sposób dzielenia jest wyraźnie widoczny w przypadku źle skompresowanej ilustracji. Pojawia się wtedy charakterystyczna 'otoczka' wokół fragmentów ilustracji, szczególnie w przypadku gdy mamy do czynienia z intensywnym cieniowaniem. Dodatkowo, gdy odczytamy plik JPG, wprowadzimy w nim zmiany i ponowanie zapiszemy - spowoduje to kumulację zniekształceń.

Przykład kompresji plików JPG - zwróć uwagę na znaczną stratę jakości obrazu i charakterystyczny podział obszaru zdjęcia na kwadratowe fragmenty:

rys. 7 (9 966 KB)

 

 

 

 

rys. 8 (7 829 KB)

 

 

 

 

rys. 9 (3 244 KB)

 

 

 

 

Powiększenie fragmentu rysunku 9

 

 

 

 

 

Należy pamiętać, że kompresja JPG jest kompresją stratną i ma charakter nieodwracalny, ponieważ informacje o pewnych fragmentach ilustracji są usuwane. Z tego powodu, gdy zapiszemy plik kompresując go, nigdy nie odzyskamy informacji, które zawierała oryginalna ilustracja. Warto jest zachować wyjściową ilustrację, a następnie eksperymentować z różnymi stopniami kompresji.

Dobór rozdzielczości

Najważniejsze pytanie, które musisz sobie zadać to "do jakich celów będę wykorzystywać plik z zapisanym obrazem?" Jeżeli potrzebujesz zdjęcia tylko do przeglądania na ekranie komputera, wystarczy ci niska rozdzielczość. Jeżeli rozdzielczość twojego monitora wynosi 800x600 pikseli, a zeskanujesz negatyw w najwyższej rozdzielczości 3072x2048, to oglądając zdjęcie, będziesz widział tylko niewielki jego fragment, gdyż monitor ma stałą rozdzielczość wyświetlania - 72 dpi (pikseli na cal). Przeglądarki plików graficznych (np. ACDsee), potrafią dostosować wielkość zdjęcia do ekranu monitora, wtedy nawet przy większej rozdzielczości zdjęcie pokaże się w całości. Jednak w takim wypadku zapis zdjęcia w dużej rozdzielczości jest niepotrzebny, gdyż to sama fotografia zeskanowana w rozdzielczości 768x512 na ekranie będzie prezentować się równie dobrze, a jego wielkość w KB będzie wielokrotnie mniejsza - co jest ważne przy przesyłaniu via e-mail lub umieszczaniu dużej liczby zdjęć w albumie na stronach www.

Jaki powinien być być plik cyfrowy, jeśli zawsze oczekujesz wysokiej jakości i aby zrobiona z niego odbitka na papierze fotograficznym była dla ciebie satysfakcjonująca?

Oko ludzkie potrafi ocenić różnice w rozdzielczości druku do 340 dpi. Wyższych rozdzielczości okiem nieuzbrojonym nie rejestrujemy. Dobre magazyny i czasopisma, gdzie zamieszczane są przedruki zdjęć, drukowane są z rozdzielczością ok. 300 dpi. Nawet 270 dpi gwarantuje już wysoką jakość druku. Ale najważniejsze jest to, że prawie wszystkie urządzenia naświetlające pliki na papier fotograficzny robią to z rozdzielczością 300 dpi i gwarantują tym samym wysoką jakość - jeżeli oczywiście plik będzie miał odpowiednią rozdzielczość.

Tak więc w przypadku zdjęcia o rozmiarze 10x15 cm (przy rozdzielczości 300 dpi) otrzymamy ilość pikseli równą 1200x1795 i dla takiego formatu zdjęcia nie ma sensu przygotowywać "cięższych" plików. Obliczenia były następujące: 10 (krótszy bok zdjęcia w centymetrach) / 2.54 (długość 1 cala w cm) * 300 (dpi) = 1200 pikseli.

Taki przelicznik można zastosować, gdy korzystasz z aparatu cyfrowego. W trybie wysokiej rozdzielczości zdjęć np. 1200x1600 otrzymasz zdjęcie wysokiej jakości w formacie 10x15.

Do celów archiwizacyjnych, w przypadku gdy nie będziesz wykonywać w przyszłości odbitek większych niż 10x15, polecamy wybrać rozdzielczość 1024x1536 oraz format JPG. W takim przypadku na jednym krążku CD można zapisać naprawdę sporo zdjęć, wysyłać je via e-mail, umieścić w swoim wirtualnym albumie lub po prostu zrobić wysokiej jakości odbitkę formatu 10x15. W tabeli poniżej znajdują się przykładowe ilości klatek, które można zapisać na jednym krążku CD w zależności od wyboru typu pliku i rozdzielczości obrazu.

 

Na jednej płycie CD można zapisać:
Rozdzielczość BMP oraz TIFF JPG
3072 x 2048 37 klatek ok. 480 klatek
1536 x 1024 149 klatek ok. 950 klatek
768 x 512 575 klatek ok. 3400 klatek

 

Źródła:

http://www.photoweb.pl/articles/files1.htm
http://www.pckurier.pl/archiwum/art0.asp?ID=4421
http://www.ar.wroc.pl/~jasj/cwiczenia/semi4.htm
http://www.nethut.pl/artykul.php/t/94
http://lazaczi.w.interia.pl/pliki/grafika/formaty.html
http://www.dcs.ed.ac.uk/home/mxr/gfx/2d-hi.html